Middeleeuwen op rijm

Webshop

De boeken op deze website zijn bewerkingen of hertalingen op rijm van bekende en minder bekende Middelnederlandse teksten. In deze bewerkingen wordt getracht het beeldende en plastische karakter van de berijmde bronteksten zoveel mogelijk tot uitdrukking te laten komen en ze opnieuw voor voordracht geschikt te maken. De uitgaven zijn in A5 formaat en hardcover. 

De Beatrijs is een Marialegende afkomstig uit de veertiende eeuw en een echte Middelnederlandse klassieker. Wie kent het verhaal niet van de verliefde non, die met haar geliefde het klooster ontvlucht en bij  haar terugkeer, vele jaren later, ontdekt dat Maria al die tijd haar plaats had ingenomen? Het verhaal van Beatrijs, in de veertiende eeuw geschreven door een Brabantse beroepsdichter, houdt een hoofs, aristocratisch publiek voor dat hoofse liefde, lust en luxe vergankelijk zijn. Bovendien dat aristocratisch eergevoel en zorg om de goede naam het moeten afleggen tegen werkelijke, innerlijke ommekeer. 

Karel en Elegast (rond 1270, Brabant) wordt wel het mooiste Middelnederlandse ridderverhaal genoemd. Het was in de Middeleeuwen populair en staat nu nog steeds nummer één op de leeslijst voor middeleeuwse Nederlandse letterkunde. In het verhaal krijgt Karel de Grote van een engel de opdracht om uit stelen te gaan. Na aanvankelijk aarzelen gaat de koning op weg. In het bos ontmoet hij de verbannen zwarte ridder Elegast. Na een hevig gevecht, waarin Karel Elegast weet te overwinnen, gaan de beide ridders samen op dievenpad en komen zo een complot tegen Karel op het spoor... 

Floris en Blanchefleur is een beroemd Middelnederlands liefdesverhaal, rond 1170 vertaald uit het Frans door de Vlaming Diederic van Assenede. Het behelst de tragische en exotisch gekleurde liefdesgeschiedenis van een Spaanse moslimprins en een Franse christenslavin, die elkaar na eindeloze verwikkelingen en avonturen toch nog krijgen. Floris weet zijn geliefde tenslotte te bevrijden uit de maagdentoren, waarin de vorst van Babylon 72 maagden gevangen houdt uit wie hij jaarlijks een nieuwe echtgenote kiest, waarna haar voorgangster wordt gedood. Net op tijd kan Floris zijn lief nog redden van een wisse dood... 

Dit middeleeuwse verhaal van rond 1315 is een loflied op de ware liefde, per definitie een buitenechtelijke liefde, ontdaan van alle conventies dwang en alledaagsheid. Het verhaal is tevens een indringende waarschuwing om deze liefde geheim te houden, omdat de gevolgen anders verschrikkelijk zijn. De tragische geschiedenis van de mooie burggravin van Vergi, die verliefd wordt op een jonge ridder, is daarvan een sprekend voorbeeld. Als hun geheime liefde door vilein verraad bekend wordt, eindigt het met dood en verderf...

De Reis van Sint Brandaan is een middeleeuws reisverhaal, waarin de beroemde Ierse abt Brandaan negen jaar lang de wereldzeeën bevaart als straf voor zijn ongeloof. Een boek dat verhaalde van de wonderwerken Gods in de schepping en van zijn onuitputtelijke genade, irriteert de abt zo mateloos dat hij het boek verbrandt en de schrijver ervan vervloekt. Een engel berispt hem en stuurt hem uit op zeereis om Gods wonderen zelf te ontdekken en te erkennen. De reis hangt van verbazingwekkende zaken aan elkaar, zoals een reusachtig sprekend hoofd van een dode rover, een vis met een bosrijk eiland op zijn rug, een mannetje dat de zee opmeet met een kannetje en ga zo maar door. Het meest opmerkelijk is wel de ontmoeting met de arme Judas, die op voorspraak van Brandaan verlichting van zijn helse kwellingen krijgt. Brandaan ontdekt op zijn tocht gaandeweg de gelaagdheid van de werkelijkheid... 

In Lancelot en het hert met de witte voet –een kort verhaal in de omvangrijke Haagse Lancelotcompilatie – trekt Lancelot erop uit om de witte voet van een hert te bemachtigen voor een onbekende koningin. Deze laatste heeft gezworen alleen te trouwen met de man die haar de witte voet zou brengen. Lancelot slaagt erin de witte voet te veroveren, maar pas na allerlei verwikkelingen, die hem haast het leven kosten, verschijnt hij tenslotte bij de koningin. Haar gemaal wenst hij echter niet te worden; hij blijft trouw aan zijn liefde voor Guinevere. 

De Ferguut, ofwel De ridder met het witte schild, is het verhaal van de boer die ridder wordt, waarbij ridderschap berust op dapperheid en volharding en niet op sociale status. Zowel op het pad van ridderschap als op het pad van de liefde heeft de ridder nog veel te leren. Maar uiteindelijk behoort hij, ondanks tegenwerking van de arrogante Keye, tot de bloem van de ridders rondom koning Artur en weet hij zijn geliefde Galiene tot vrouw te krijgen. Onnoemelijk hartzeer bij beiden gaat aan het happy end vooraf, maar dan volgt een schitterende bruiloft, bekostigd door niemand minder dan koning Artur zelf! 

De Wraak voor Ragisel is een ingevoegde tekst uit de Lancelotcompilatie, een uitgebreid complex van Arturverhalen. In deze – oorspronkelijk Oudfranse – ridderroman beleeft Walewein met zijn gezellen talrijke avonturen op zoek naar wraak voor de vermoorde Ragisel. Hij ontsnapt aan een dolverliefde jonkvrouw, vecht met vervaarlijke tegenstanders, wordt verliefd op Ydeine die hem weer verlaat, gaat op zoek naar hetgeen vrouwen bezielt en bereikt uiteindelijk zijn doel... 

Van den vos Reynaerde is één van de meest bekende Middelnederlandse teksten en een tijdloos satirisch dierdicht. De vos Reynaert met zijn verbluffende slimheid en schijnheiligheid  misleidt talrijke mededieren, die het slachtoffer worden van hun eigen begeerten en hun goedgelovigheid. Bruun de Beer, altijd belust op honing, wordt klemgezet in een boom en verliest hoofdhuid en klauwen om los te komen, waarna hij door een dolzinnige menigte wordt mishandeld. Het slachtoffer bij uitstek, Cuwaert de Haas, wordt verkracht door Reynaert die hem tussen zijn benen geklemd, het Credo leert. Er is geen einde aan de streken en aan de vernuftige uitvluchten en mooipraterij van de Vos, die zelfs koning Nobel, de leeuw, nog te slim af is. Een psychopaat avant la lettre, die een actuele waarschuwing vormt tegen goedgelovigheid en deugtoeterij!!

Van den vos Reynaerde is één van de bekendste Middelnederlandse teksten en een tijdloos satirisch dierdicht, waarin de vos Reynaert met een verbluffende slimheid en schijnheiligheid zijn mededieren tot slachtoffer maakt van hun eigen begeerten en hun goedgelovigheid. Bruun de Beer, altijd belust op honing, wordt klemgezet in een boom en verliest hoofdhuid en klauwen. Een slachtoffer bij uitstek is de onnozele Cuwaert de Haas, die door Reynaert wordt verkracht, zogenaamd om tussen diens benen het Credo te leren... De Reynaert is een nog steeds actuele waarschuwing voor alle goedgelovigen!

Van den Vos Reynaerde is één van de bekendste Middelnederlandse teksten en een tijdloos satirisch dierdicht. De vos Reynaert maakt daarin op vaak hilarische wijze en met verbluffende slimheid en schijnheiligheid zijn mededieren slachtoffer van hun eigen begeerten en goedgelovigheid. Bruun de Beer, belust op honing wordt klemgezet in een boom, waaruit hij niet loskomt zonder delen van zijn vacht verliezen. Het slachoffer bij uitstek is Cuwaert de Haas, die door Reynaert wordt verkracht onder het mom van een vrome oefening. Het boek geeft talloze voorbeelden van de wreedheid en het bedrog door de vos, die ook de huidige lezer nog waarschuwen voor goedgelovigheid!